MÁY CÂN ĐỊNH LƯỢNG

Máy cân định lượng đã trở thành thiết bị không thể thiếu trong các dây chuyền sản xuất hiện đại. Đây là công cụ chuyên dụng giúp đo lường và phân chia chính xác khối lượng nguyên liệu (bột, trà, cà phê, các loại hạt, gia vị...) trong quá trình đóng gói. Trong bối cảnh nhu cầu về sản phẩm đồng đều ngày càng cao, các máy định lượng đã khẳng định vị trí quan trọng của mình.

I. Cân định lượng là gì?

Cân định lượng là thiết bị chuyên dụng dùng để đo lường và chiết rót một lượng nguyên vật liệu nhất định với độ chính xác cao. Thiết bị này hoạt động dựa trên nguyên lý cân cảm ứng điện từ, thông qua các bộ phận cảm biến lực hiện đại để đo lường trọng lượng một cách chính xác, với độ sai số cực thấp.

Về cơ bản, máy định lượng hoạt động theo quy trình sau:

1. Nguyên liệu được đưa vào phễu chứa

2. Cơ chế rung hoặc trục vít sẽ di chuyển nguyên liệu xuống bộ phận cân

3. Cảm biến trọng lượng sẽ đo lường chính xác khối lượng

4. Khi đạt đến mức trọng lượng cài đặt, máy sẽ ngừng cấp liệu

5. Nguyên liệu được xả vào bao bì đóng gói

Cấu tạo chính của máy cân định lượng

Máy cân định lượng thường có những bộ phận chính sau:

Bộ phận	Chức năng
Phễu chứa nguyên liệu	Chứa nguyên liệu cần cân và đóng gói
Bộ phận cảm biến	Đo lường khối lượng nguyên liệu
Bảng điều khiển	Cài đặt và điều chỉnh thông số
Cửa xả thành phẩm	Xả nguyên liệu đã cân vào bao bì
Bánh xe có khóa	Hỗ trợ di chuyển máy và cố định vị trí

Hầu hết các cân định lượng điện tử hiện đại đều được làm từ thép không gỉ (inox) để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, không xảy ra tình trạng ăn mòn, han gỉ.

II. Các loại máy cân định lượng phổ biến trên thị trường

1. Cân định lượng dạng rung

Cân định lượng dạng rung hoạt động dựa trên nguyên lý rung để di chuyển nguyên liệu từ phễu chứa xuống bộ phận cân.

Đặc điểm và ứng dụng:

• Phù hợp với các sản phẩm dạng hạt, viên nhỏ không dính

• Có khả năng điều chỉnh được tốc độ rung để phù hợp với từng loại sản phẩm

• Thường được sử dụng cho các sản phẩm như hạt cà phê, đậu, gạo, đường...

Ưu nhược điểm:

• Ưu điểm: Cấu tạo đơn giản, dễ vận hành, dễ vệ sinh, chi phí thấp

• Nhược điểm: Không phù hợp với các sản phẩm dạng bột mịn hoặc dính

2. Cân định lượng trục vít

Cân định lượng trục vít sử dụng trục vít xoay để di chuyển và định lượng nguyên liệu.

Đặc điểm và ứng dụng:

• Chuyên dụng cho các sản phẩm dạng bột mịn, dễ dính

• Có khả năng điều chỉnh tốc độ quay của trục vít để kiểm soát lượng nguyên liệu

• Thường được sử dụng cho bột cà phê, bột làm bánh, bột gia vị...

Ưu nhược điểm:

• Ưu điểm: Định lượng chính xác cho các loại bột, ít bị ảnh hưởng bởi tính chất của nguyên liệu

• Nhược điểm: Khó vệ sinh, chi phí cao hơn so với dạng rung

3. Cân định lượng đa đầu cân

Cân định lượng đa đầu cân là loại máy có nhiều đầu cân riêng biệt, hoạt động đồng thời để tạo ra sự kết hợp trọng lượng tối ưu.

Đặc điểm và ứng dụng:

• Có nhiều đầu cân (thường từ 4-14 đầu)

• Bộ vi xử lý sẽ tính toán sự kết hợp tốt nhất giữa các đầu cân để đạt được trọng lượng yêu cầu

• Phù hợp với các dây chuyền sản xuất công nghiệp lớn, cần năng suất cao

Ưu nhược điểm:

• Ưu điểm: Tốc độ cân nhanh, độ chính xác cao, năng suất lớn

• Nhược điểm: Chi phí đầu tư cao, cần không gian lắp đặt lớn, yêu cầu kỹ thuật vận hành cao

4. Cân định lượng chất lỏng

Cân định lượng chất lỏng được thiết kế đặc biệt để định lượng các sản phẩm dạng lỏng.

Đặc điểm và ứng dụng:

• Sử dụng các loại bơm (bơm màng, bơm bánh răng, piston...) để di chuyển chất lỏng

• Có khả năng định lượng chính xác các chất lỏng có độ nhớt khác nhau

• Thường được sử dụng trong ngành đồ uống, dầu ăn, hóa chất...

Ưu nhược điểm:

• Ưu điểm: Định lượng chính xác cho chất lỏng, dễ kết nối với dây chuyền đóng chai

• Nhược điểm: Chỉ sử dụng được cho sản phẩm dạng lỏng, cần vệ sinh kỹ sau mỗi lần sử dụng

5. Cân định lượng băng tải

Cân định lượng băng tải là hệ thống kết hợp giữa băng tải và cân, cho phép cân liên tục trong quá trình vận chuyển.

Đặc điểm và ứng dụng:

• Nguyên liệu được cân trong khi di chuyển trên băng tải

• Phù hợp với các dây chuyền sản xuất liên tục, khối lượng lớn

• Thường được sử dụng trong các ngành như khai thác, xi măng, phân bón, thủy hải sản…

Ưu nhược điểm:

• Ưu điểm: Không làm gián đoạn quá trình sản xuất, năng suất cực cao

• Nhược điểm: Chi phí đầu tư lớn, cần không gian lắp đặt rộng, yêu cầu bảo trì thường xuyên

III. Hướng dẫn chọn mua máy cân định lượng phù hợp

1. Xác định loại sản phẩm cần đóng gói

Việc đầu tiên khi chọn mua máy cân định lượng là xác định rõ loại sản phẩm cần đóng gói:

• Sản phẩm dạng bột mịn: Nên chọn cân định lượng trục vít

• Sản phẩm dạng hạt, viên: Nên chọn cân định lượng dạng rung

• Sản phẩm dạng lỏng: Nên chọn cân định lượng chất lỏng

• Sản phẩm đa dạng: Nên chọn máy cân định lượng có khả năng thay đổi phễu hoặc bộ phận cấp liệu

Mỗi loại sản phẩm có đặc tính khác nhau (độ mịn, tính dính, khả năng chảy...) nên cần chọn loại máy phù hợp để đảm bảo độ chính xác và hiệu quả.

2. Trọng lượng cần đóng gói và phạm vi định lượng

Cần xác định rõ trọng lượng sản phẩm cần đóng gói để chọn máy có phạm vi định lượng phù hợp:

• Trọng lượng nhỏ (1-100g): Chọn máy cân định lượng mini

• Trọng lượng trung bình (100-500g): Chọn máy cân 500g

• Trọng lượng lớn (500g-2.5kg): Chọn máy cân 1kg hoặc 2.5kg

• Trọng lượng rất lớn (trên 5kg): Chọn máy cân định lượng công nghiệp

Lưu ý rằng, máy có phạm vi định lượng càng rộng thì giá thành càng cao. Vì vậy, nên chọn máy có phạm vi phù hợp với nhu cầu thực tế để tiết kiệm chi phí.

3. Năng suất cần thiết và tốc độ cân

Năng suất là yếu tố quan trọng tiếp theo cần xem xét. Cần đánh giá nhu cầu sản xuất hiện tại và tương lai để chọn máy có năng suất phù hợp:

• Năng suất thấp (dưới 400 gói/giờ): Chọn máy cân định lượng 1 đầu cân

• Năng suất trung bình (400-800 gói/giờ): Chọn máy cân định lượng 2 đầu cân

• Năng suất cao (800-1600 gói/giờ): Chọn máy đa đầu cân (3-10 đầu)

• Năng suất rất cao (trên 1600 gói/giờ): Chọn máy đa đầu cân (10-14 đầu) hoặc hệ thống cân băng tải

Nên chọn máy có năng suất cao hơn 20-30% so với nhu cầu hiện tại để đáp ứng khả năng mở rộng trong tương lai.

4. Độ chính xác yêu cầu

Độ chính xác là yếu tố quyết định đến chất lượng sản phẩm cuối cùng:

• Độ chính xác cao (sai số dưới 0.5%): Cần thiết cho ngành dược phẩm, thực phẩm chức năng

• Độ chính xác trung bình (sai số 1%): Phù hợp với đa số các sản phẩm thực phẩm

• Độ chính xác thông thường (sai số trên 1%): Chấp nhận được cho các sản phẩm có khối lượng lớn như thức ăn chăn nuôi, phân bón

Máy có độ chính xác càng cao thì giá thành càng đắt. Vì vậy, cần cân nhắc kỹ yêu cầu thực tế về độ chính xác của sản phẩm.

5. Không gian lắp đặt và vận hành

Không gian lắp đặt cũng là yếu tố quan trọng cần tính đến:

• Không gian nhỏ: Nên chọn máy cân định lượng mini hoặc máy để bàn

• Không gian trung bình: Có thể chọn máy cân 1kg đến 2.5kg

• Không gian lớn: Phù hợp với máy đa đầu cân hoặc hệ thống cân băng tải

Ngoài diện tích lắp đặt, cần tính đến không gian vận hành, bảo trì và vệ sinh máy. Nên để khoảng trống xung quanh máy để thuận tiện cho việc bảo dưỡng và vệ sinh định kỳ.

6. Yêu cầu về vệ sinh và an toàn thực phẩm

Đối với các sản phẩm thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, yêu cầu về vệ sinh và an toàn là vô cùng quan trọng:

• Ưu tiên chọn máy được làm từ thép không gỉ

• Máy nên có thiết kế dễ tháo lắp, vệ sinh

• Các bộ phận tiếp xúc với sản phẩm nên được làm từ vật liệu an toàn thực phẩm

• Máy cần đáp ứng các tiêu chuẩn GMP, HACCP nếu sử dụng trong ngành thực phẩm, dược phẩm

Với các sản phẩm công nghiệp không yêu cầu cao về vệ sinh, có thể chọn máy có cấu tạo đơn giản hơn để tiết kiệm chi phí.

IV. Lợi ích khi sử dụng cân định lượng trong đóng gói sản phẩm

1. Đảm bảo độ chính xác cao, giảm thiểu sai số

Máy cân định lượng giúp đảm bảo mức độ chính xác cao trong quá trình đóng gói, với độ sai số cực thấp (thường chỉ từ 1%). Điều này không chỉ giúp duy trì chất lượng sản phẩm mà còn đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về khối lượng tịnh của sản phẩm theo quy định.

Độ chính xác này đặc biệt quan trọng đối với các ngành như dược phẩm, thực phẩm chức năng, nơi mà sự chênh lệch về khối lượng dù nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

2. Tiết kiệm nguyên liệu và chi phí sản xuất

Khi sử dụng cân định lượng điện tử, bạn sẽ tránh được tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa nguyên liệu trong mỗi sản phẩm. Điều này giúp tiết kiệm đáng kể chi phí nguyên liệu, đặc biệt là đối với các nguyên liệu có giá trị cao.

Ví dụ: Nếu mỗi gói sản phẩm dư thừa 1g nguyên liệu và công suất sản xuất là 10,000 gói/ngày, bạn sẽ lãng phí 10kg nguyên liệu mỗi ngày, tương đương 3,650kg mỗi năm!

3. Tăng năng suất, giảm chi phí nhân công

Việc sử dụng máy cân định lượng giúp tăng đáng kể năng suất sản xuất. Một máy cân tự động có thể thay thế công việc của 3-4 nhân công, đồng thời hoạt động với hiệu suất ổn định và không bị ảnh hưởng bởi yếu tố mệt mỏi.

V. Ứng dụng của cân định lượng trong các ngành công nghiệp

1. Ngành thực phẩm

Ngành thực phẩm là lĩnh vực ứng dụng máy cân định lượng phổ biến nhất. Các thiết bị này được sử dụng để đóng gói nhiều loại thực phẩm khác nhau:

• Đồ uống: Cà phê, trà, bột pha chế đồ uống

• Gia vị: Muối, đường, tiêu, bột ngọt

• Ngũ cốc: Gạo, ngô, lúa mì

• Bánh kẹo: Kẹo, bánh, snack

• Thực phẩm khô: Đậu, hạt, thực phẩm sấy khô

Với sự đa dạng của các sản phẩm thực phẩm, thị trường đã phát triển nhiều loại máy cân định lượng chuyên dụng như máy cân định lượng trà, máy cân định lượng đường, để đáp ứng những đặc tính riêng biệt của từng loại sản phẩm.

2. Ngành dược phẩm và mỹ phẩm

Trong ngành dược phẩm và mỹ phẩm, độ chính xác là yếu tố hàng đầu. Các máy cân định lượng được sử dụng để:

• Đóng gói thuốc dạng bột, viên

• Định lượng nguyên liệu trong sản xuất thuốc

• Đóng gói mỹ phẩm dạng bột (phấn, bột tắm...)

• Chiết rót mỹ phẩm dạng lỏng (sữa tắm, dầu gội...)

Các máy cân định lượng trong ngành này thường có yêu cầu về độ chính xác rất cao và phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về vệ sinh.

3. Ngành hóa chất

Ngành hóa chất sử dụng máy cân định lượng để đóng gói các sản phẩm như:

• Phân bón

• Hóa chất công nghiệp

• Chất tẩy rửa

• Sơn, dung môi dạng bột

Các máy cân định lượng trong ngành này cần có khả năng chống ăn mòn cao và thường được làm từ các vật liệu đặc biệt để đảm bảo an toàn khi tiếp xúc với hóa chất.

4. Ngành nông nghiệp

Trong ngành nông nghiệp, máy cân định lượng được sử dụng để:

• Đóng gói hạt giống

• Đóng gói thức ăn chăn nuôi

• Đóng gói phân bón

• Định lượng thuốc bảo vệ thực vật

Các máy cân định lượng trong ngành này thường có công suất lớn và khả năng xử lý nguyên liệu đa dạng từ dạng bột mịn đến hạt có kích thước lớn.

Máy cân định lượng đã và đang trở thành thiết bị không thể thiếu trong các dây chuyền sản xuất hiện đại. Với khả năng cân đo chính xác, tốc độ cao và độ ổn định tốt, các máy cân định lượng điện tử đã giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Khi lựa chọn cân định lượng, cần cân nhắc kỹ các yếu tố như loại sản phẩm cần đóng gói, trọng lượng, năng suất, độ chính xác yêu cầu, không gian lắp đặt và ngân sách. Bên cạnh đó, việc lựa chọn nhà cung cấp uy tín với chế độ bảo hành, bảo trì tốt cũng rất quan trọng để đảm bảo máy hoạt động hiệu quả, bền bỉ trong thời gian dài.

VI. FAQ - Câu hỏi thường gặp về cân định lượng

1. Sự khác nhau giữa máy cân định lượng và máy đóng gói?

Máy cân định lượng chỉ thực hiện việc cân và định lượng sản phẩm. Máy đóng gói chuyên đóng bao bì, hàn và dán túi. Máy đóng gói cân định lượng tích hợp cả hai chức năng, tự động hóa toàn bộ quy trình.

Nhiều doanh nghiệp chọn mua riêng hai thiết bị này rồi kết nối lại thành dây chuyền hoàn chỉnh để linh hoạt hơn trong sản xuất.

2. Máy cân định lượng có thể sử dụng cho những loại sản phẩm nào?

Máy cân định lượng có thể sử dụng cho nhiều loại sản phẩm khác nhau tùy thuộc vào thiết kế:

• Sản phẩm dạng bột: Bột cà phê, bột trà, bột gia vị, bột làm bánh...

• Sản phẩm dạng hạt: Gạo, đậu, ngũ cốc, hạt giống, hạt nhựa...

• Sản phẩm dạng viên: Kẹo, thuốc viên, hạt nén...

• Sản phẩm dạng lỏng: Nước sốt, dầu gội, sữa tắm... (với máy chuyên dụng)

Tuy nhiên, cần chọn đúng loại máy phù hợp với đặc tính của từng sản phẩm để đảm bảo độ chính xác và hiệu quả.

3. Làm thế nào để điều chỉnh độ chính xác của máy?

Để điều chỉnh độ chính xác của máy cân định lượng, có thể thực hiện các bước sau:

1. Hiệu chuẩn cân: Sử dụng quả cân chuẩn để hiệu chuẩn hệ thống cân

2. Điều chỉnh tốc độ rung/trục vít: Giảm tốc độ sẽ tăng độ chính xác

3. Điều chỉnh thời gian dừng: Tăng thời gian dừng giữa các chu kỳ để ổn định đọc số

4. Kiểm soát môi trường: Đảm bảo môi trường không có rung động, gió mạnh

5. Kiểm tra thường xuyên: Kiểm tra và hiệu chỉnh máy định kỳ

Ngoài ra, nên thực hiện kiểm tra ngẫu nhiên sản phẩm đã cân để đánh giá độ chính xác và điều chỉnh kịp thời.

4. Chi phí bảo trì máy cân định lượng là bao nhiêu?

Chi phí bảo trì máy cân định lượng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại máy, tần suất sử dụng, môi trường làm việc... Nhưng thông thường, chi phí bảo trì hàng năm sẽ rơi vào khoảng 5-10% giá trị máy.

Chi phí này bao gồm:

• Thay thế các bộ phận mau mòn (ổ trục, bộ phận rung...)

• Hiệu chuẩn định kỳ

• Vệ sinh chuyên sâu

• Kiểm tra và sửa chữa các lỗi phát sinh

Để giảm chi phí bảo trì, nên vận hành máy đúng cách, vệ sinh thường xuyên và thực hiện bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

5. Một máy cân định lượng có thể cân được các trọng lượng khác nhau không?

Có, hầu hết các máy cân định lượng đều có thể điều chỉnh được phạm vi cân trong một khoảng nhất định. Ví dụ, một máy cân định lượng 1kg có thể cân từ 10g đến 1000g tùy theo cài đặt.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng:

• Độ chính xác sẽ cao nhất khi cân ở khoảng giữa của phạm vi

• Cân ở mức quá thấp hoặc quá cao so với định mức của máy có thể làm giảm độ chính xác

• Một số máy yêu cầu thay đổi phụ kiện (như phễu, cửa xả) khi thay đổi giữa các mức trọng lượng quá chênh lệch

Nếu doanh nghiệp có nhu cầu cân các sản phẩm với trọng lượng chênh lệch lớn, nên cân nhắc việc sử dụng nhiều máy khác nhau hoặc chọn máy có khả năng điều chỉnh linh hoạt.

Nên nhớ rằng đầu tư vào máy cân định lượng là đầu tư dài hạn, việc chọn máy chất lượng tốt có thể giúp tiết kiệm chi phí về lâu dài thông qua hiệu quả sản xuất cao hơn, độ chính xác tốt hơn và chi phí bảo trì thấp hơn. Liên hệ với kỹ thuật VITEKO qua hotline: 093.345.5566 để được tư vấn dòng máy định lượng phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng.