Hiệu chuẩn máy cân định lượng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo độ chính xác của các phép đo, giúp duy trì chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả sản xuất. Quá trình này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý mà còn tối ưu hóa chi phí vận hành dài hạn.
Trong bài viết này, VITEKO sẽ trình bày chi tiết về hai yếu tố quan trọng trong hiệu chuẩn máy định lượng: thời gian thực hiện và đơn vị/người thực hiện. Chúng tôi cũng sẽ phân tích quy trình hiệu chuẩn để quý khách có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của công đoạn này trong hoạt động sản xuất công nghiệp.
I. Thời gian hiệu chuẩn máy cân định lượng
Hiệu chuẩn máy cân định lượng là quá trình không thể bỏ qua để đảm bảo thiết bị hoạt động chính xác. Thời gian thực hiện hiệu chuẩn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, từ loại máy cân đến phương pháp thực hiện và tình trạng thiết bị. Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp doanh nghiệp lập kế hoạch hiệu chuẩn hợp lý, giảm thiểu thời gian dừng máy và tối ưu hóa sản xuất.
1.1. Thời gian trung bình cần thiết cho một lần hiệu chuẩn
Đối với máy cân công nghiệp nhỏ, thời gian hiệu chuẩn thường dao động từ 1-3 giờ. Những máy cân này có cấu tạo tương đối đơn giản, phạm vi đo hẹp và số lượng điểm cần kiểm tra ít. Kỹ thuật viên chỉ cần thực hiện kiểm tra tại một số điểm quan trọng theo tiêu chuẩn và hoàn tất thủ tục lập hồ sơ. Các máy cân bàn, cân điện tử nhỏ hay cân phân tích cơ bản nằm trong nhóm này và thường có quy trình hiệu chuẩn khá nhanh chóng.
Đối với máy cân công nghiệp lớn, quá trình hiệu chuẩn có thể kéo dài từ 4-8 giờ, thậm chí lâu hơn trong một số trường hợp đặc biệt. Lý do chính là do phạm vi đo rộng, đòi hỏi nhiều quả cân chuẩn để xác minh độ chính xác tại nhiều mức đo khác nhau. Ngoài ra, máy cân lớn như cân sàn, cân xe tải, cân băng tải thường cần kiểm tra thêm các thông số phức tạp như độ lệch tâm, độ tuyến tính trên toàn dải đo, ảnh hưởng của nhiệt độ và môi trường.
Đối với máy cân định lượng tự động, thời gian hiệu chuẩn thường dao động từ 3-6 giờ. Hệ thống này phức tạp hơn vì kết hợp nhiều thành phần điện tử, phần mềm điều khiển và cơ cấu cơ khí. Quá trình hiệu chuẩn không chỉ xác minh độ chính xác của bộ phận cân đo mà còn cần hiệu chỉnh hệ thống tự động, các cảm biến phụ trợ và tính năng định lượng tự động. Máy cân đóng bao tự động, hệ thống cân chia liều hay máy cân kiểm tra trọng lượng trên dây chuyền là những ví dụ điển hình thuộc nhóm này.
1.2. Yếu tố ảnh hưởng đến thời gian hiệu chuẩn
Độ phức tạp của máy cân là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến thời gian hiệu chuẩn. Máy cân với nhiều thành phần, tính năng và chế độ làm việc đa dạng đòi hỏi quy trình kiểm tra kỹ lưỡng hơn. Ví dụ, máy cân định lượng đa kênh trong dây chuyền đóng gói tự động cần hiệu chuẩn riêng cho từng kênh cân, làm tăng thời gian thực hiện. Tương tự, hệ thống cân tích hợp nhiều cảm biến hoặc có chức năng xử lý dữ liệu phức tạp đòi hỏi thêm thời gian để kiểm tra tất cả các thành phần.
Phương pháp hiệu chuẩn được sử dụng quyết định trực tiếp đến thời gian thực hiện. Phương pháp hiệu chuẩn trực tiếp sử dụng quả cân chuẩn thường nhanh hơn so với phương pháp so sánh hoặc phương pháp thay thế. Tuy nhiên, các tiêu chuẩn ngành nghiêm ngặt có thể yêu cầu áp dụng nhiều phương pháp kết hợp để đảm bảo độ tin cậy cao nhất, dẫn đến kéo dài thời gian hiệu chuẩn. Phương pháp kiểm tra lặp lại nhiều lần để xác định độ ổn định cũng làm tăng đáng kể thời gian thực hiện.
Tình trạng của máy cân trước khi hiệu chuẩn ảnh hưởng lớn đến thời gian hoàn thành. Máy cân được bảo dưỡng tốt, vệ sinh thường xuyên và hoạt động ổn định sẽ có quy trình hiệu chuẩn nhanh chóng hơn. Ngược lại, thiết bị lâu ngày không được kiểm tra, có dấu hiệu xuống cấp hoặc bị hư hỏng nhẹ sẽ cần thêm thời gian để vệ sinh, điều chỉnh, thậm chí sửa chữa trước khi có thể tiến hành hiệu chuẩn chính thức. Điều này có thể kéo dài quy trình từ vài giờ đến cả ngày trong những trường hợp nghiêm trọng.
1.3. Chu kỳ hiệu chuẩn định kỳ
Khuyến nghị từ nhà sản xuất thường là nguồn tham khảo đáng tin cậy về chu kỳ hiệu chuẩn. Các nhà sản xuất máy cân định lượng hiểu rõ đặc tính kỹ thuật của sản phẩm, biết được tốc độ xuống cấp của các bộ phận và ảnh hưởng của môi trường đến độ chính xác. Hầu hết nhà sản xuất đều đưa ra khuyến cáo về tần suất hiệu chuẩn trong tài liệu hướng dẫn sử dụng. Thông thường, chu kỳ này dao động từ 6 tháng đến 1 năm tùy theo loại máy cân và mức độ quan trọng trong quy trình sản xuất.
Quy định của tiêu chuẩn ngành là yếu tố bắt buộc cần tuân thủ khi xác định chu kỳ hiệu chuẩn. Các tiêu chuẩn như ISO 9001, GMP, HACCP hay các quy định đặc thù của ngành thực phẩm, dược phẩm, hóa chất đều có yêu cầu cụ thể về tần suất hiệu chuẩn thiết bị đo lường. Ví dụ, trong ngành dược phẩm, một số loại máy cân phân tích cần hiệu chuẩn hàng quý, trong khi ngành thực phẩm có thể chấp nhận chu kỳ 6 tháng đối với cùng loại thiết bị. Doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định áp dụng cho lĩnh vực của mình để xây dựng lịch trình hiệu chuẩn phù hợp.
Dựa trên tần suất sử dụng là cách tiếp cận thực tế và linh hoạt. Máy cân sử dụng liên tục trong môi trường khắc nghiệt sẽ xuống cấp nhanh hơn so với thiết bị chỉ hoạt động thỉnh thoảng trong điều kiện lý tưởng. Doanh nghiệp có thể tự điều chỉnh chu kỳ hiệu chuẩn dựa trên dữ liệu lịch sử và mức độ sai lệch ghi nhận được qua các lần kiểm tra. Nếu máy cân duy trì độ chính xác tốt sau một năm sử dụng, có thể xem xét kéo dài chu kỳ hiệu chuẩn. Ngược lại, nếu phát hiện sai số đáng kể chỉ sau vài tháng, cần rút ngắn khoảng thời gian giữa các lần hiệu chuẩn.
Xem thêm:
II. Người thực hiện hiệu chuẩn máy cân định lượng
Bên cạnh thời gian hiệu chuẩn, việc lựa chọn đúng đơn vị và người thực hiện hiệu chuẩn máy cân định lượng đóng vai trò quyết định đến chất lượng và độ tin cậy của quá trình này. Một quy trình hiệu chuẩn chuyên nghiệp không chỉ đảm bảo máy cân hoạt động chính xác mà còn tuân thủ các quy định pháp lý và tiêu chuẩn ngành. Hãy tìm hiểu về yêu cầu và tiêu chí lựa chọn người thực hiện hiệu chuẩn máy cân định lượng.
2.1. Yêu cầu đối với người thực hiện hiệu chuẩn
Trình độ chuyên môn và chứng chỉ cần thiết là yêu cầu hàng đầu. Kỹ thuật viên hiệu chuẩn cần được đào tạo về đo lường học, hiểu biết về nguyên lý hoạt động của máy cân và các phương pháp hiệu chuẩn. Họ phải nắm vững các tiêu chuẩn như OIML R76, TCVN, ISO/IEC 17025. Chứng chỉ từ tổ chức được công nhận là minh chứng cho năng lực chuyên môn. Kỹ thuật viên cũng cần kiến thức thống kê để tính toán độ không đảm bảo đo.
Kinh nghiệm và kỹ năng thực hành là yếu tố không thể thiếu. Công việc đòi hỏi sự khéo léo trong thao tác với quả cân chuẩn và xử lý tình huống phát sinh. Kinh nghiệm giúp nhận diện nhanh các dấu hiệu bất thường của máy cân. Một kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm không chỉ thực hiện hiệu chuẩn nhanh chóng mà còn tư vấn cách duy trì độ chính xác của máy cân.
Hiểu biết về tiêu chuẩn hiệu chuẩn liên quan giúp áp dụng đúng quy trình và phương pháp. Kỹ thuật viên cần nắm vững quy định về điều kiện môi trường, phương pháp lấy mẫu, cách tính sai số và độ không đảm bảo đo. Mỗi ngành công nghiệp có thể áp dụng tiêu chuẩn khác nhau, người thực hiện phải biết cách áp dụng phù hợp.
2.2. Các đơn vị có thẩm quyền thực hiện hiệu chuẩn
Đội ngũ kỹ thuật của nhà sản xuất máy cân cũng có thẩm quyền thực hiện hiệu chuẩn cho thiết bị họ cung cấp. Họ hiểu rõ cấu tạo và đặc tính kỹ thuật của sản phẩm, giúp quá trình diễn ra nhanh chóng và chính xác. Nhiều nhà sản xuất lớn có phòng thí nghiệm được công nhận theo ISO/IEC 17025. Dịch vụ này thường khả thi trong thời gian bảo hành hoặc với hợp đồng bảo trì.
VITEKO luôn tư vấn và kết nối khách hàng với đơn vị hiệu chuẩn chuyên nghiệp phù hợp với từng loại máy cân. Kinh nghiệm phân phối giúp chúng tôi hiểu rõ yêu cầu kỹ thuật của từng ngành công nghiệp, từ đó đề xuất giải pháp hiệu chuẩn tối ưu.
III. Quy trình hiệu chuẩn máy cân định lượng
Hiểu rõ quy trình hiệu chuẩn máy cân định lượng giúp doanh nghiệp đánh giá được chất lượng dịch vụ và chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết. Quy trình hiệu chuẩn chuẩn mực bao gồm nhiều bước từ chuẩn bị đến thực hiện và lập báo cáo, đảm bảo độ chính xác và độ tin cậy của kết quả. Với kinh nghiệm phân phối thiết bị đo lường công nghiệp, VITEKO sẽ giới thiệu chi tiết về các bước chuẩn bị và thực hiện hiệu chuẩn máy cân định lượng để quý khách có cái nhìn toàn diện về quy trình này.
3.1. Các bước chuẩn bị trước hiệu chuẩn
Kiểm tra trạng thái máy cân:
- Đánh giá tình trạng các bộ phận cơ khí: bàn cân, chân đế, khung máy
- Kiểm tra bộ chỉ thị, màn hình hiển thị và hệ thống kết nối
- Đảm bảo tình trạng pin, nguồn điện ổn định (với máy cân điện tử)
- Xác nhận các thông số cơ bản: điểm không, khả năng hoạt động
Chuẩn bị quả cân chuẩn và thiết bị hỗ trợ:
- Lựa chọn quả cân có cấp chính xác cao hơn máy cân ít nhất 3-4 lần
- Kiểm tra giấy chứng nhận hiệu lực của quả cân chuẩn
- Chuẩn bị các dụng cụ đo điều kiện môi trường: nhiệt kế, ẩm kế
- Chuẩn bị thiết bị nâng hạ an toàn (với các máy cân lớn)
- Đảm bảo phương tiện ghi chép, lưu trữ dữ liệu đầy đủ
Kiểm soát điều kiện môi trường:
- Duy trì nhiệt độ ổn định trong khoảng 18-25°C
- Kiểm soát độ ẩm trong giới hạn cho phép
- Đảm bảo không có gió lùa trực tiếp vào máy cân
- Kiểm tra bề mặt đặt máy cân vững chắc, cân bằng
- Loại bỏ nguồn rung động và nhiễu điện từ gần khu vực hiệu chuẩn
Việc thực hiện đầy đủ các bước chuẩn bị này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hiệu chuẩn mà còn góp phần nâng cao độ tin cậy của kết quả. VITEKO khuyến nghị quý khách đặc biệt chú ý đến công tác chuẩn bị này để tối ưu hóa thời gian và chất lượng hiệu chuẩn.
3.2. Các bước thực hiện hiệu chuẩn
Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị, kỹ thuật viên sẽ tiến hành các phép kiểm tra chính nhằm đánh giá toàn diện hiệu suất và độ chính xác của máy cân định lượng.
Kiểm tra độ lặp lại:
- Đặt quả cân chuẩn (50-80% tải trọng tối đa) lên máy cân 5-10 lần liên tiếp
- Ghi lại kết quả sau mỗi lần đo
- Tính toán độ lệch chuẩn của các kết quả
- Đánh giá tính ổn định của máy cân dựa trên độ lệch chuẩn
- Kiểm tra các yếu tố ảnh hưởng nếu độ lặp lại kém
Kiểm tra độ tuyến tính:
- Sử dụng các quả cân với khối lượng khác nhau (0%, 20%, 40%, 60%, 80%, 100% tải trọng tối đa)
- Ghi lại kết quả đo tại mỗi điểm
- Tính toán sai số tương đối tại từng điểm đo
- Vẽ đồ thị mối quan hệ giữa khối lượng thực và khối lượng đo
- Xác định mức độ tuyến tính của máy cân
Kiểm tra độ lệch tâm (nếu có):
- Sử dụng một quả cân chuẩn (30-50% tải trọng tối đa)
- Đặt quả cân tại các vị trí khác nhau: trung tâm, bốn góc và các điểm giữa
- Ghi lại kết quả đo tại mỗi vị trí
- Tính toán sai số do lệch tâm
- Xác định nguyên nhân nếu sai số lệch tâm lớn
Kết quả của tất cả các phép kiểm tra này được ghi chép đầy đủ vào báo cáo hiệu chuẩn, kèm theo tính toán sai số và độ không đảm bảo đo. Dựa trên kết quả, kỹ thuật viên sẽ đưa ra đánh giá về tình trạng của máy cân và đề xuất chu kỳ hiệu chuẩn tiếp theo phù hợp với điều kiện sử dụng thực tế của doanh nghiệp.
Tìm hiểu thêm:
VITEKO không chỉ cung cấp các thiết bị máy cân chất lượng cao mà còn hỗ trợ quý khách trong việc xây dựng quy trình vệ sinh và bảo trì hiệu quả phù hợp với tiêu chuẩn GMP. Để được tư vấn chi tiết về giải pháp máy cân định lượng cho doanh nghiệp, quý khách vui lòng liên hệ với VITEKO qua số điện thoại 093 345 5566.