Trong quá trình ép dầu lạc, nhiều người thường có thói quen bỏ đi phần bã còn lại hoặc chỉ tận dụng một phần nhỏ làm thức ăn chăn nuôi. Tuy nhiên, đây quả thực là một sự lãng phí lớn khi bã lạc ép dầu chứa tới 45-50% protein thô cùng nhiều dưỡng chất thiết yếu cũng như còn sót lại dầu sau khi ép (Vì tỷ lệ thu hồi dầu khi ép bằng máy chỉ trong khoảng 80-90% là tối đa), có thể tái sử dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực từ chăn nuôi đến nông nghiệp.
Trong bài viết này, VITEKO sẽ chia sẻ chi tiết về thành phần dinh dưỡng, quy trình tách dầu lấy bã chuẩn, đồng thời hướng dẫn cụ thể các phương pháp tận dụng bã lạc ép dầu một cách hiệu quả nhất. Từ đó giúp người dùng có thể tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa giá trị của phụ phẩm này một cách tối đa.
I. Tổng quan về bã lạc ép dầu
Để có thể tận dụng tối đa giá trị của bã lạc ép dầu, việc đầu tiên chúng ta cần hiểu rõ về bản chất, đặc tính cũng như thành phần dinh dưỡng của loại nguyên liệu. Những kiến thức nền tảng sẽ giúp người sử dụng có cái nhìn tổng quan và định hướng được phương pháp sử dụng phù hợp nhất.
Bã lạc ép dầu (còn gọi là khô dầu lạc hay bã đậu phộng) là phụ phẩm còn lại sau quá trình ép dầu từ hạt lạc. Đây là nguồn nguyên liệu giàu protein thực vật, được đánh giá cao trong ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi và phân bón hữu cơ.
Bã lạc sau khi qua quá trình ép sẽ có màu sắc vàng nhạt hoặc nâu nhạt khá đồng đều, vẫn đọng lại hương thơm đặc trưng của lạc rang. Tính chất của bã là khô và tơi xốp, chắc chắn là nó không hề có mùi hôi hay mùi bị mốc.
Dựa vào phương pháp sản xuất, bã lạc ép thành dầu được chia thành hai loại chính. Loại thứ nhất là bã lạc ép nguội với nhiệt độ ép dưới 60°C, giúp giữ được nhiều dưỡng chất và protein ít bị biến tính. Loại thứ hai là bã lạc ép nóng với nhiệt độ trên 60°C, cho tỷ lệ dầu tách ra cao hơn nhưng protein bị biến tính một phần.
Về mặt dinh dưỡng, bã lạc thu được sau khi trải qua quá trình ép dầu có chứa hàm lượng protein thô cao (45-50%). Đây là nguồn đạm chất lượng với tỷ lệ tiêu hóa trên 85%. Ngoài ra còn có 5-7% chất xơ giúp cải thiện tiêu hóa, 1-2% béo thô cung cấp năng lượng dễ chuyển hóa, 5-6% khoáng tổng số và 0.5-1% vitamin B complex hỗ trợ tăng cường miễn dịch. Đặc biệt, sản phẩm còn chứa nhiều khoáng chất quan trọng như canxi (0.2-0.3%), phốt pho (0.6-0.8%) và kali (1.2-1.5%).
II. Ứng dụng của bã lạc ép dầu
Với thành phần dinh dưỡng phong phú và đa dạng, bã lạc ép dầu mang đến nhiều giá trị ứng dụng thực tiễn trong sản xuất nông nghiệp. Từ việc làm thức ăn chăn nuôi đến sản xuất phân bón hữu cơ, mỗi ứng dụng đều phát huy tối đa giá trị dinh dưỡng của nguyên liệu này.
1. Làm thức ăn chăn nuôi
Bã lạc thu được sau quá trình ép dầu được xem là nguồn protein thực vật chất lượng cao trong ngành thức ăn chăn nuôi. Với hàm lượng protein thô từ 45-50%, amino acid cân đối và tỷ lệ tiêu hóa cao, nguyên liệu đặc biệt phù hợp trong khẩu phần ăn của nhiều loại vật nuôi.
Đối với gia súc:
- Bò thịt: Phối trộn 10-15% trong khẩu phần
- Bò sữa: Bổ sung 12-18% trong thức ăn hỗn hợp
- Lợn thịt: Tỷ lệ 8-12% trong công thức
- Lợn nái: Sử dụng 15-20% trong khẩu phần
Đối với gia cầm:
- Gà đẻ: Phối trộn 6-10%
- Gà thịt: Bổ sung 8-12%
- Vịt, ngan: Sử dụng 5-8%
- Chim cút: Tỷ lệ 4-6%
Với những tỷ lệ phối trộn được nghiên cứu và kiểm chứng kỹ lưỡng trên, việc sử dụng bã lạc ép dầu trong khẩu phần ăn không chỉ đảm bảo dinh dưỡng mà còn giúp tiết kiệm chi phí thức ăn đáng kể cho các nhà chăn nuôi. Đặc biệt, protein từ bã lạc có độ tiêu hóa cao, giúp vật nuôi hấp thu tốt và tăng trưởng nhanh hơn so với các nguồn protein thực vật thông thường khác.
2. Sản xuất phân bón hữu cơ
Bã lạc ép dầu không chỉ giàu đạm mà còn chứa nhiều nguyên tố đa, trung, vi lượng cần thiết cho cây trồng. Khi được ủ hoại mục đúng quy trình, nguyên liệu này tạo ra loại phân bón hữu cơ chất lượng cao. Giá trị dinh dưỡng khi làm phân bón:
- Đạm tổng số: 5-6%
- Lân hữu hiệu: 2-3%
- Kali hữu hiệu: 1-2%
- Chất hữu cơ: >30%
- pH: 6.5-7.5
Thực tế áp dụng tại nhiều vùng nông nghiệp đã chứng minh hiệu quả vượt trội của phân bón từ bã lạc thu được sau quá trình ép dầu. Không chỉ cải thiện về mặt năng suất, chất lượng nông sản còn được nâng cao đáng kể, đặc biệt là các chỉ tiêu về độ ngọt, hương vị và giá trị dinh dưỡng. Đây thực sự là giải pháp phân bón hữu cơ hiệu quả và bền vững.
3. Chế biến thực phẩm
Ngoài việc làm thức ăn chăn nuôi và phân bón, bã lạc còn được sử dụng trong chế biến một số sản phẩm thực phẩm đặc thù:
- Bột đạm thực vật: Protein cô đặc >60%, dùng làm phụ gia thực phẩm, bổ sung trong các món chay,…
- Gia vị tự nhiên: Bột nêm từ bã lạc, nước chấm, gia vị món chay,…
Xu hướng sử dụng các sản phẩm từ bã lạc ép dầu trong chế biến thực phẩm đang ngày càng phát triển, đặc biệt trong thị trường thực phẩm chay và đồ ăn healthy. Không chỉ cung cấp nguồn protein dồi dào, các sản phẩm này còn mang đến hương vị tự nhiên và đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Xem thêm:
Để đạt hiệu quả cao trong việc tận dụng bã lạc ép dầu, việc nắm vững quy trình tách dầu và thu hồi bã là vô cùng quan trọng. Hãy cùng tìm hiểu quy trình này trong phần nội dung tiếp theo.
III. Quy trình tách dầu lấy bã lạc
Hãy tuân thủ nghiêm ngặt từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến các bước vận hành, triển khai quy trình ép dầu để có thể thu lại được bã lạc ép dầu chất lượng tốt nhất. Vì mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm cuối cùng.
Tiêu chuẩn nguyên liệu:
- Độ ẩm: 8-10%
- Tỷ lệ hạt lép: <3%
- Tạp chất: <2%
- Độ chín: >95%
- Màu sắc: Đồng đều
Những thông số trên sẽ đảm bảo được hiệu suất ép dầu và quyết định được chất lượng của bã lạc thu được sau khi ép. Sau khi lựa chọn nguyên liệu, chúng ta sẽ tiến hành các bước như sau:
- Bước 1 - Làm sạch và phân loại: Loại bỏ tạp chất, phân cỡ hạt, kiểm tra chất lượng.
- Bước 2 – Điều chỉnh độ ẩm: Có thể sấy hoặc phơi khô, kiểm tra lại độ ẩm, cân định lượng.
- Bước 3 – Xử lý nhiệt: Rang hoặc chưng, trong quá trình đó phải tiến hành kiểm soát nhiệt độ, đảm bảo độ chín của hạt.
Đặc biệt, khâu xử lý nhiệt đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng protein trong bã lạc, cũng như hiệu suất tách dầu của cả quá trình.
Kiểm soát chất lượng sản phẩm như độ ẩm sau ép, hàm lượng dầu còn lại, protein thô, độ mịn của bã, chỉ số peroxide. Theo dõi và đánh giá các chỉ tiêu chất lượng giúp điều chỉnh kịp thời quy trình, đảm bảo sản phẩm đầu ra đạt tiêu chuẩn và an toàn cho người sử dụng.
IV. Hướng dẫn sử dụng bã lạc ép dầu
Sau khi nắm vững quy trình sản xuất, việc tiếp theo là áp dụng đúng phương pháp sử dụng để tối ưu hóa giá trị của bã lạc ép dầu.
1. Cách chế biến làm thức ăn chăn nuôi
Công thức phối trộn cơ bản:
- Bã lạc ép dầu: 10-20%
- Bắp xay: 40-50%
- Cám gạo: 20-25%
- Premix vitamin: 2-3%
- Bột xương: 1-2%
- Muối: 0.5-1%
Với công thức và quy trình phối trộn khoa học, thức ăn chăn nuôi từ bã lạc ép dầu không chỉ đảm bảo dinh dưỡng mà còn giúp tiết kiệm chi phí đáng kể cho người chăn nuôi. Kinh nghiệm thực tế cho thấy, vật nuôi sử dụng khẩu phần này có tốc độ tăng trưởng tốt, tỷ lệ chuyển hóa thức ăn cao và sức khỏe ổn định.
2. Phương pháp ủ phân bón
Nguyên liệu cần thiết:
- Bã lạc ép dầu: 60%
- Phân chuồng: 20%
- Rơm rạ: 15%
- Chế phẩm vi sinh: 5%
Chuẩn bị:
- Đệm lót
- Xếp lớp nguyên liệu
- Tưới đều nước
Quá trình ủ:
- Duy trì độ ẩm khoảng 60%
- Đảo trộn định kỳ
- Kiểm tra nhiệt độ thường xuyên
Phân bón từ bã lạc ép dầu là giải pháp hữu cơ hiệu quả cho nhiều loại cây trồng. Vừa giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất, vừa tăng khả năng kháng bệnh và năng suất cây trồng. Đặc biệt, đây là giải pháp thân thiện với môi trường, góp phần phát triển nền nông nghiệp bền vững.
3. Những điều cần lưu ý khi sử dụng
Trong quá trình sử dụng bã lạc ép dầu, điều kiện bảo quản đóng vai trò then chốt quyết định đến chất lượng sản phẩm. Môi trường bảo quản lý tưởng cần duy trì nhiệt độ dưới 30°C và độ ẩm không vượt quá 75%. Kho chứa phải đảm bảo thông thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp để ngăn ngừa quá trình oxy hóa và phát triển của nấm mốc.
Ngoài ra, yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng lớn đến quá trình bảo quản và sử dụng bã lạc. Vào mùa mưa hoặc thời tiết ẩm ướt, cần tăng cường các biện pháp chống ẩm như kê cao sản phẩm, sử dụng tấm lót cách ẩm và thường xuyên kiểm tra tình trạng kho bãi. Trong mùa nắng nóng, bảo vệ sản phẩm khỏi ánh nắng trực tiếp và duy trì thông gió tốt sẽ giúp kéo dài thời gian bảo quản.
Kinh nghiệm thực tế mà VITEKO nhận được cho thấy, những đơn vị tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc bảo quản và sử dụng thường đạt hiệu quả cao hơn, giảm thiểu được tổn thất và tối ưu hóa được giá trị của sản phẩm. Do đó, việc đầu tư thời gian và công sức để thực hiện đúng quy trình là hoàn toàn xứng đáng.
Xem thêm:
Quý khách đang quan tâm đến sản phẩm bã lạc ép dầu hoặc cần tư vấn về quy trình sử dụng? Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 093 345 5566. Đội ngũ chuyên gia của VITEKO sẽ hỗ trợ quý khách 24/7, từ việc lựa chọn sản phẩm phù hợp đến hướng dẫn chi tiết cách sử dụng hiệu quả nhất.