VITEKO sẽ phân tích chi tiết về tác dụng, phương pháp lọc nước bằng than hoạt tính, các loại than, và những lưu ý trong quá trình lọc nước giếng khoan trong nội dung bài viết dưới đây.
Than hoạt tính có khả năng hấp phụ mạnh, hiệu quả cao đối với những chất độc hại trong nước, giúp lọc sạch và mang lại cho người dùng nguồn nước sinh hoạt an toàn. Phương pháp lọc nước bằng than hoạt tính được sử dụng khá phổ biến hiện nay để xử lý nước giếng khoan.
I. Tác dụng của than hoạt tính trong lọc nước
Đối với nguồn nước ô nhiễm, trong đó có nước giếng khoan, than hoạt tính có tác dụng rất quan trọng. Cụ thể, than hoạt tính sẽ giúp khử mùi, khử vị, lọc bỏ các chất hữu cơ, một số kim loại nặng,… giúp nguồn nước trong hơn, sạch hơn, an toàn hơn cho người sử dụng.

Các tác dụng chính của than hoạt tính trong lọc nước:
- Xử lý tình trạng nước giếng khoan bị đục: Khử mùi tanh, loại bỏ cặn bẩn, tạp chất kích thước lớn giúp nước trong và sạch hơn.
- Xử lý tình trạng nước giếng khoan nhiễm kim loại nặng: Hấp thụ các chất hữu cơ, ion kim loại nặng như sắt, mangan,… lọc màu, làm trong và cải thiện chất lượng nguồn nước.
- Xử lý nguồn nước chứa hóa chất ô nhiễm: Loại bỏ các hóa chất trừ sâu, thuốc diệt cỏ và nhiều loại chất hữu cơ gây ô nhiễm khác trong nước.
- Ức chế sự phát triển của vi khuẩn: Hấp phụ chúng, giữ lại một phần vi sinh vật trên bề mặt xốp của than.

Theo cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ (EPA), Trung tâm hợp tác về an toàn thực phẩm và nước uống của WHO (NSF), sử dụng than hoạt tính trong lọc nước gia đình có tác dụng:
- Khả năng hấp phụ 60-80 các loại hóa chất khác nhau trong nước hiệu quả.
- Than hoạt tính có thể loại bỏ toàn bộ 32 chất gây ô nhiễm hữu cơ (Đã được xác định).
- Khả năng lọc và xử lý 14 loại thuốc trừ sâu, như Chlordane, Chlordecone (CLD/Kepone), glyphosate (Round-up),... và 12 loại thuốc diệt cỏ (Được liệt kê trong các nghiên cứu).
II. Hướng dẫn cách làm bể lọc nước bằng than hoạt tính lọc nước giếng khoan
Bước đầu tiên trong cách làm bể lọc nước bằng than hoạt tính lọc nước giếng khoan là xác định nguồn nước, sau đó là lựa chọn vật liệu lọc, chuẩn bị các phụ kiện lắp đặt, tiếp theo là thực hiện làm bể lọc.
Các bước chuẩn bị trước khi làm bể lọc nước bằng than hoạt tính xử lý nước giếng khoan:
- Nguồn nước áp dụng: Nước giếng khoan nhiễm phèn, nước giếng khoan nhiễm sắt, chứa tạp chất hữu cơ, các loại hóa chất công nghiệp có mức độ hòa tan nhẹ.
- Vật liệu lọc cần chuẩn bị: Sỏi đỡ có kích thước 0.5-1 cm (25kg); Cát thạch anh (25kg); Cát vàng (25kg); Than hoạt tính (50kg); Cát mangan (100kg). Nếu nguồn nước nhiễm phèn nặng hãy thay cát mangan bằng hạt Birm lọc nước.
- Chuẩn bị các phụ kiện lắp đặt: Bể lọc nước (Dài 1m x Rộng 1m x Cao 1m), vòi phun mưa, van vận hành, ống lọc nước (nhựa PVC 48) làm ống dẫn và ống thu.

Tiến hành đổ vật liệu xử lý nước giếng khoan vào bể lọc theo thứ tự (Có thể quan sát hình ảnh bên trên):
- Lớp thứ 1: Sỏi đỡ được đổ dày 1 lớp khoảng 10cm, đặt ống lọc nước (nhựa PVC 48) vào giữa lớp sỏi, tác dụng của lớp sỏi là làm thoáng, chống tắc cho bể.
- Lớp thứ 2: Cát mangan đổ dày 1 lớp từ 20-30cm, thực hiện chức năng lọc phèn, một số kim loại nặng như sắt, mangan,…
- Lớp thứ 3: Than hoạt tính đổ 1 lớp dày khoảng từ 15-20cm, lớp này sẽ giúp khử mùi, vị và loại bỏ cặn bẩn, tạp chất hữu cơ, phân bón, thuốc trừ sâu,… trong nước.
- Lớp thứ 4: Cát thạch anh có độ dày khoảng 10cm, tiếp tục thực hiện loại bỏ các cặn bẩn và một số kim loại nặng vẫn còn trong nước.
- Lớp thứ 5: Cát vàng sẽ được đổ vào 1 lớp có độ dày khoảng 10cm, giúp lọc sạch cặn, một số kim loại nặng và tạp chất còn sót lại.
Trên cùng bể lọc than hoạt tính lọc nước giếng khoan là vòi phun mưa. Phun và phân phối nước đều đặn, không làm mòn lớp vật liệu lọc bên dưới. Nối nguồn nước đầu vào, đầu ra sao cho đảm bảo được nước sẽ chảy đều qua các lớp lọc theo thứ tự.
III. Lưu ý trong quá trình lọc nước bằng than hoạt tính
Khi sử dụng than hoạt tính lọc nước giếng khoan, không ít điều cần phải lưu ý, trong đó có: Chất lượng than hoạt tính (Loại than, nguồn gốc, không lẫn tạp chất,…), súc rửa than thường xuyên, thay thế than định kỳ (6-12 tháng).

Các lưu ý chi tiết:
- Nên chọn than có nguồn gốc từ tự nhiên như gáo dừa, tre, gỗ,… không chứa tạp chất (Đặc biệt là cát, đá, bụi bẩn,…), nên nhớ là chọn kích thước than cho phù hợp.
- Hãy chọn than có chỉ số iodine tối thiểu là 500-1200 mg/g, giá trị iodine càng cao thì khả năng lọc càng tốt.
- Rửa than sạch than bằng nước sạch để loại bỏ bụi bẩn, tạp chất trên bề mặt than.
- Trong quá trình vận hành, phải sục rửa than hoạt tính thường xuyên để làm sạch vì trong thời gian lọc, rất nhiều cặn bẩn, vi khuẩn, tạp chất bám vào.
- Thay than hoạt tính định kỳ (Khuyến nghị là 6-12 tháng) vì càng dùng than sẽ càng giảm hiệu quả lọc, tránh tình trạng “Giải hấp phụ” xảy ra.
- Than hoạt tính chỉ hoạt động tốt nhất đối với nguồn nước giếng có độ pH từ 6.0-8.0. Đối với nước giếng có độ H thấp, hãy điều chỉnh bằng hạt nâng pH (LS) hoặc hạt nâng pH Flomag.
- Không được lọc nước nóng, than hoạt tính sẽ tăng tỉ lệ hòa tan trong nước nóng và từ đó chất lượng hấp phụ giảm đáng kể.
- Điều chỉnh tốc độ dòng chảy phù hợp, để than có đủ thời gian tiếp xúc với nước, hiệu quả sẽ càng tăng.
IV. Các loại than hoạt tính lọc nước giếng khoan phổ biến
Các loại than hoạt tính lọc nước phổ biến nhất từ trước đến nay gồm: Than hoạt tính dạng hạt (GAC), than hoạt tính dạng bột (PAC), than hoạt tính dạng viên nén,… Tùy từng loại than mà ưu điểm, nhược điểm, mục đích sử dụng đều khác nhau, giống ở chỗ là đều dùng trong quá trình lọc nước.

Chi tiết các loại than hoạt tính lọc nước phổ biến:
- Than hoạt tính dạng hạt (GAC): Được sử dụng phổ biến nhất, kích thước hạt nhỏ, đa dạng, dùng cho hệ thống lọc nước giếng khoan, lọc nước sinh hoạt gia đình, xử lý nước công nghiệp,… Nhược điểm là dễ bị rửa rôi khi gặp dòng chảy mạnh.
- Than hoạt tính dạng bột (PAC): Diện tích bề mặt lớn, hấp phụ chất ô nhiễm hiệu quả, ứng dụng nhiều trong hệ thống xử lý nước thải, lọc quy mô nhỏ,… Tuy nhiên rất dễ bị rửa trôi khi tiếp xúc dòng chảy mạnh.
- Than hoạt tính dạng viên nén: Độ cứng cao, độ bền cơ học tối thiểu 95% nên ít bị vỡ vụn, thích hợp dùng cho những hệ thống lọc nước giếng khoan gia đình, công nghiệp,… Được kết hợp chung với vật liệu lọc khác để tăng hiệu quả lọc tốt nhất.
Ngoài ra còn có nhiều loại than hoạt tính dùng cho lọc nước làm từ nhiều nguồn gốc khác nhau như: Tre, gáo dừa, than đá,…

Trên đây là bài viết hướng dẫn về cách lọc nước bằng than hoạt tính. Nếu cần tư vấn thêm, bạn có thể liên hệ với kỹ thuật chúng tôi qua hotline 093 345 5566. Chúng tôi sẽ tiến hành tư vấn các giải pháp xử lý nước giếng khoan chi tiết nhất. Đồng thời sẽ thiết kế theo cá nhân và cung cấp các bộ lọc nước giếng khoan giá rẻ, phù hợp với nguồn nước, cũng như khả năng tài chính của Khách Hàng.