Với xu hướng tăng cường an toàn vệ sinh thực phẩm ngày càng được chú trọng, việc áp dụng tiêu chuẩn HACCP cho máy chiết rót thực phẩm đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp sản xuất. VITEKO - đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phân phối thiết bị, máy móc công nghiệp sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về tiêu chuẩn này.
Qua quá trình đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp sản xuất thực phẩm, chúng tôi nhận thấy máy chiết rót là thiết bị then chốt cần được kiểm soát nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn HACCP. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các yêu cầu và hướng dẫn thực hiện cụ thể.
I. Tổng quan về HACCP và máy chiết rót thực phẩm
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm dựa trên nguyên tắc phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn. Hệ thống này được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO) công nhận là công cụ hiệu quả nhất để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Trong ngành công nghiệp thực phẩm, HACCP đóng vai trò quan trọng thông qua việc thiết lập các quy trình kiểm soát chặt chẽ. Tiêu chuẩn này giúp ngăn ngừa các mối nguy sinh học, hóa học và vật lý có thể xuất hiện trong quá trình sản xuất.
Thống kê từ các tổ chức quốc tế cho thấy doanh nghiệp áp dụng HACCP giảm được 60% chi phí kiểm tra chất lượng sản phẩm. Đồng thời, tỷ lệ sản phẩm không đạt yêu cầu cũng giảm xuống dưới 0.5%.
Máy chiết rót đóng vai trò quyết định trong dây chuyền sản xuất thực phẩm. Thiết bị này trực tiếp tiếp xúc với sản phẩm trong quá trình đóng gói nên cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn HACCP.
Việc áp dụng HACCP cho máy chiết rót giúp kiểm soát các yếu tố quan trọng như: nhiệt độ, áp suất, tốc độ chiết rót và độ vô trùng. Qua đó đảm bảo sản phẩm không bị nhiễm khuẩn hay biến đổi về chất lượng.
II. Các yêu cầu cơ bản của HACCP đối với máy chiết rót
Trên cơ sở kinh nghiệm tư vấn và cung cấp thiết bị máy chiết rót cho nhiều doanh nghiệp, VITEKO nhận thấy các yêu cầu của HACCP cần được xem xét kỹ lưỡng ngay từ khâu lựa chọn thiết bị.
2.1. Yêu cầu về thiết kế và cấu tạo
Máy chiết rót theo tiêu chuẩn HACCP phải đảm bảo thiết kế khoa học, tránh tạo ra các góc chết hay vùng đọng sản phẩm. Cấu trúc thiết bị cần tối ưu cho quy trình làm sạch tự động (CIP/SIP).
Hệ thống đường ống dẫn sản phẩm cần có độ dốc thích hợp để tránh đọng nước. Các mối nối, van khóa phải được thiết kế đảm bảo kín hoàn toàn, ngăn ngừa khả năng nhiễm khuẩn từ môi trường bên ngoài.
Bồn chứa sản phẩm trước khi chiết rót yêu cầu có cấu tạo kín, trang bị bộ lọc không khí vô trùng. Hệ thống phân phối sản phẩm tới các đầu rót phải đồng đều, tránh hiện tượng tích tụ khí.
Đầu rót cần có thiết kế chống nhỏ giọt, đảm bảo định lượng chính xác. Vùng chiết rót yêu cầu được bao kín trong môi trường vô trùng cấp độ phù hợp với từng loại sản phẩm.
2.2. Yêu cầu về vật liệu chế tạo
Theo quy định của HACCP, vật liệu tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm phải là thép không gỉ 316L hoặc các vật liệu tương đương. Bề mặt tiếp xúc yêu cầu độ nhẵn Ra ≤ 0.8μm để hạn chế sự bám dính của vi sinh vật.
Các chi tiết như gioăng, phớt, màng ngăn cần sử dụng vật liệu thực phẩm như EPDM, Silicon FDA. Những bộ phận này phải chịu được nhiệt độ cao trong quá trình tiệt trùng và không làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Vật liệu chế tạo khung máy, vỏ bảo vệ nên sử dụng thép không gỉ 304 hoặc cao cấp hơn. Điều này không chỉ đảm bảo độ bền mà còn tạo môi trường sạch sẽ, dễ vệ sinh.
2.3. Yêu cầu về hệ thống điều khiển và giám sát
Máy chiết rót hiện đại đòi hỏi tích hợp hệ thống điều khiển PLC với màn hình HMI thân thiện. Giao diện người dùng cần hiển thị đầy đủ các thông số vận hành như tốc độ chiết rót, áp suất, nhiệt độ.
Các cảm biến đo lường phải có độ chính xác cao, được hiệu chuẩn định kỳ. Hệ thống tự động ghi nhận và lưu trữ dữ liệu vận hành giúp truy xuất thông tin khi cần thiết.
Chức năng cảnh báo thông minh sẽ phát hiện sớm các bất thường về nhiệt độ, áp suất hay tốc độ chiết. Trong trường hợp thông số vượt ngưỡng cho phép, hệ thống tự động dừng máy để đảm bảo an toàn.
2.4. Yêu cầu về bảo trì và bảo dưỡng
Lịch trình bảo trì phòng ngừa cần được xây dựng chi tiết theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Các bộ phận quan trọng như bơm, van, đầu rót yêu cầu kiểm tra định kỳ về độ kín, độ mòn.
Quy trình vệ sinh CIP/SIP phải được thực hiện sau mỗi ca sản xuất. Định kỳ tiến hành tháo rời, vệ sinh kỹ các chi tiết tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm như đầu rót, gioăng, phớt.
Hồ sơ bảo trì cần được lưu trữ đầy đủ, bao gồm thông tin về thời gian thực hiện, người phụ trách và các phát hiện bất thường. Những số liệu này giúp đánh giá hiệu quả công tác bảo trì, dự báo hỏng hóc.
III. Điểm kiểm soát giới hạn (CCP) trong vận hành máy chiết rót
Qua kinh nghiệm cung cấp thiết bị cho ngành thực phẩm, VITEKO nhận thấy việc xác định và kiểm soát các điểm CCP đóng vai trò quyết định đến chất lượng sản phẩm.
Thông số nhiệt độ trong quá trình tiệt trùng cần duy trì ở mức 121°C trong thời gian tối thiểu 15 phút hoặc 135°C trong 30 giây. Các giá trị này đảm bảo tiêu diệt mọi dạng vi sinh vật gây hại.
Khu vực chiết rót yêu cầu duy trì áp suất dương tối thiểu 10Pa so với môi trường xung quanh. Chênh lệch áp suất này ngăn không khí bên ngoài xâm nhập vào vùng sản xuất vô trùng.
Mỗi loại sản phẩm có tốc độ chiết rót tối ưu riêng, thường dao động từ 1,000 đến 24,000 chai/giờ tùy công suất thiết bị. Tốc độ này cần được duy trì ổn định để đảm bảo định lượng chính xác.
Toàn bộ hệ thống từ bồn chứa đến đầu rót phải đảm bảo kín hoàn toàn. Các mối nối sử dụng gioăng phù hợp với tiêu chuẩn FDA, chịu được nhiệt độ cao và hóa chất tẩy rửa CIP.
Không khí cấp vào khu vực chiết rót phải đạt tiêu chuẩn ISO 14644-1 class 100 (ISO 5). Hệ thống lọc HEPA/ULPA loại bỏ 99.997% hạt bụi kích thước ≥0.3µm.
IV. Quy trình vệ sinh và khử trùng theo HACCP
Với tư cách là nhà cung cấp thiết bị công nghiệp, VITEKO hiểu rõ tầm quan trọng của quy trình vệ sinh đối với máy chiết rót. Một hệ thống làm sạch hiệu quả sẽ giảm thiểu rủi ro nhiễm khuẩn và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
4.1. Hệ thống CIP/SIP
Hệ thống làm sạch tại chỗ (CIP - Clean In Place) và tiệt trùng tại chỗ (SIP - Sterilize In Place) là giải pháp tự động hóa công đoạn vệ sinh thiết bị. Máy chiết rót hiện đại được trang bị hệ thống CIP/SIP hoàn chỉnh với các thông số vận hành được kiểm soát chặt chẽ.
Quy trình CIP thường bao gồm 5 bước: tráng nước sạch, tuần hoàn dung dịch kiềm, tráng trung gian, tuần hoàn dung dịch acid và tráng cuối. Mỗi bước được thực hiện trong thời gian xác định với nhiệt độ và nồng độ hóa chất phù hợp.
Sau CIP, hệ thống SIP sẽ tiến hành tiệt trùng bằng hơi nước bão hòa ở 121°C trong thời gian tối thiểu 30 phút. Quá trình này đảm bảo loại bỏ hoàn toàn vi sinh vật còn sót lại sau CIP.
4.2. Quy trình vệ sinh định kỳ
Ngoài chu trình CIP/SIP tự động, máy chiết rót cần được vệ sinh định kỳ theo lịch trình cụ thể. Tần suất vệ sinh phụ thuộc vào đặc tính sản phẩm, thời gian vận hành và yêu cầu vệ sinh của từng nhà máy.
Công đoạn vệ sinh định kỳ bao gồm tháo rời các bộ phận tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm như đầu rót, gioăng, phớt. Các chi tiết này được làm sạch thủ công bằng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng, sau đó tiệt trùng trước khi lắp đặt lại.
Khoang chiết rót vô trùng cần được phun khử trùng bằng dung dịch H2O2 nồng độ 35% trước mỗi ca sản xuất. Thời gian tiếp xúc tối thiểu 30 phút đảm bảo hiệu quả diệt khuẩn tối ưu.
4.3. Kiểm tra hiệu quả vệ sinh
Đánh giá hiệu quả làm sạch dựa trên các chỉ tiêu như độ dẫn điện nước tráng cuối (<1.3µS/cm), pH (6.5-7.5) và kiểm tra vi sinh. Mẫu kiểm tra được lấy tại các điểm tới hạn như bồn chứa, đường ống và đầu rót.
Phương pháp kiểm tra nhanh bằng ATP test cho phép phát hiện nhanh chóng dư lượng protein và vi sinh vật. Kết quả ATP phải nhỏ hơn 100 RLU (Relative Light Units) tại mọi điểm kiểm tra.
Định kỳ tiến hành lấy mẫu không khí trong khoang vô trùng để đánh giá hiệu quả của hệ thống lọc HEPA. Số lượng hạt bụi và vi sinh vật trong không khí phải đáp ứng tiêu chuẩn ISO 14644-1 class 100.
4.4. Hồ sơ vệ sinh và khử trùng
Mọi hoạt động vệ sinh đều phải được ghi chép đầy đủ vào nhật ký vận hành. Hồ sơ bao gồm thông tin về thời gian thực hiện, người phụ trách, các thông số vận hành và kết quả kiểm tra.
Báo cáo kiểm tra vi sinh cần được lưu trữ có hệ thống, phục vụ công tác truy xuất khi cần thiết. Kết quả không đạt yêu cầu phải được điều tra nguyên nhân và có biện pháp khắc phục kịp thời.
VITEKO cung cấp phần mềm quản lý dữ liệu tích hợp, giúp người dùng theo dõi và phân tích xu hướng về hiệu quả vệ sinh theo thời gian. Qua đó tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu chi phí vận hành.
Xem thêm:
V. Kiểm soát mối nguy trong quá trình chiết rót
VITEKO luôn đặt ưu tiên hàng đầu vào công tác quản lý an toàn khi cung cấp máy chiết rót thực phẩm. Việc nhận diện và kiểm soát mối nguy giúp người sử dụng thiết bị đảm bảo sản phẩm đầu ra đạt chất lượng tối ưu.
5.1. Mối nguy vật lý
Các mối nguy vật lý thường gặp trong quá trình chiết rót bao gồm mảnh kim loại từ các chi tiết máy bị mài mòn, vụn thủy tinh từ chai vỡ, và bụi từ môi trường sản xuất. Những tạp chất này có thể gây tổn thương cho người tiêu dùng nếu lẫn vào sản phẩm.
Máy chiết rót hiện đại được trang bị hệ thống phát hiện kim loại với độ nhạy 0.5mm đối với sắt và 0.8mm với kim loại màu. Nam châm cường độ cao 10,000 Gauss được lắp đặt tại các điểm trọng yếu nhằm thu giữ mạt sắt.
Khu vực chiết rót được thiết kế áp suất dương và lắp đặt bộ lọc HEPA cấp độ H14, ngăn chặn 99.995% hạt bụi kích thước ≥0.3µm. Theo dõi số lượng hạt trong không khí qua hệ thống đếm hạt tự động.
5.2. Mối nguy hóa học
Nguy cơ về hóa chất trong quá trình chiết rót xuất phát từ dư lượng chất tẩy rửa CIP, dầu bôi trơn máy và các hợp chất từ vật liệu tiếp xúc. Những chất này có thể gây nhiễm độc hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cảm quan của sản phẩm.
Thiết bị được thiết kế tối ưu cho quy trình tráng rửa, đảm bảo loại bỏ hoàn toàn hóa chất tồn dư. Cảm biến độ dẫn điện kiểm soát chặt chẽ nước tráng cuối với ngưỡng cho phép <1.3µS/cm.
Các bộ phận tiếp xúc sản phẩm sử dụng vật liệu đạt chuẩn FDA như thép không gỉ 316L và gioăng EPDM. Dầu bôi trơn cấp thực phẩm được sử dụng cho các chi tiết chuyển động gần khu vực sản xuất.
5.3. Mối nguy sinh học
Vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, nấm mốc và virus là mối đe dọa nghiêm trọng trong sản xuất thực phẩm. Nhiễm khuẩn có thể phát sinh từ thiết bị không vô trùng, môi trường sản xuất hoặc quy trình vệ sinh không đạt yêu cầu.
Máy chiết rót tích hợp hệ thống tiệt trùng UHT với nhiệt độ 135°C trong 30 giây, đạt hiệu quả tiêu diệt bào tử vi khuẩn. Cảm biến nhiệt độ độ chính xác cao ±0.1°C giám sát liên tục quá trình xử lý nhiệt.
Khoang chiết rót vô trùng được duy trì ở cấp độ sạch ISO 5, với áp suất dương và lưu lượng gió thổi một chiều. Kiểm tra vi sinh định kỳ trên bề mặt thiết bị và không khí để đảm bảo điều kiện vô trùng.
5.4. Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát
VITEKO tư vấn giải pháp tổng thể nhằm ngăn ngừa các mối nguy tiềm ẩn trong quá trình chiết rót. Các thiết bị được trang bị hệ thống giám sát tự động với cảnh báo kịp thời khi phát hiện bất thường.
Quy trình vệ sinh CIP/SIP được kiểm soát chặt chẽ thông qua phần mềm điều khiển tích hợp. Thông số vận hành như nhiệt độ, áp suất, thời gian được ghi nhận tự động phục vụ truy xuất nguồn gốc.
Người vận hành được đào tạo kỹ về quy trình thao tác chuẩn (SOP) và cách xử lý tình huống khẩn cấp. Định kỳ thực hiện đánh giá nội bộ để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về an toàn vệ sinh.
Xem thêm:
Tiêu chuẩn HACCP cho máy chiết rót thực phẩm đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng và an toàn sản phẩm. VITEKO tự hào là đơn vị cung cấp các giải pháp thiết bị hiện đại, đáp ứng đầy đủ yêu cầu nghiêm ngặt của tiêu chuẩn quốc tế này. Quý khách quan tâm đến sản phẩm máy chiết rót đạt chuẩn HACCP, vui lòng liên hệ hotline 093 345 5566 để được tư vấn chi tiết và nhận báo giá tốt nhất.
Tham khảo thêm các thiết bị máy móc thường được mua cùng
>>>Bấm vào ảnh để xem chi tiết các dòng máy chiết rót đang được bán tại VITEKO<<<